تفکر انتقادی(بخش هشتم)

تفکر انتقادی یا تفکر نقادانه (Critical thinking )بر خلاف تصور عموم به معنی انتقاد  یا عیب جویی کردن نیست.

 تفکر انتقادی، موضوع اکثر بحث ها و اندیشه ها از زمان حیات فیلسوفان یونان قدیم نظیر افلاتون و سقراط بوده است و همچنان به عنوان موضوع بحث در عصر مدرن مطرح می‌شود.

تفکر انتقادی، اندیشیدن با روشی خاص است تا بر اساس آن بهترین راهکار محتمل برای شرایطی که متفکر در آن قرار دارد، اتخاذ شود.

در زبان روزمره، این روش فکری به این معنا است که اگر چیزی ذهن شما را مشغول کرد، بتوانید بهترین تصمیم ممکن را اتخاذ کنید.

تفکر انتقادی در برگیرنده مهارت و توانایی هایی است. در صورتی که بتوانیم این توانایی ها را کسب کنیم و البته از آنها استفاده کنیم، می توان گفت دارای تفکر انتقادی هستیم. در ادامه به مهمترین آنها با ذکر مثال اشاره می کینم:

1- تجزیه و تحلیل کردن :جداسازی یا تقطیع کل مطالب به بخش‌های کوچکتر برای درک موضوع، عملکرد ها و ارتباطات.

*من مطالب را جزء به جزء می خواندم.

*من همه چیز را دسته بندی می‌کردم.

2. اجرایی کردن استانداردها: قضاوت کردن بر اساس قوانین و شاخص های شخصی، حرفه ای و اجتماعی مصوب.

*من هر چیزی را بر مبنای .... قضاوت کردم.

3. تمایز قایل شدن: تشخیص شباهت ها و تفاوت های بین اشیا یا موقعیت ها و داشتن دقت بالا برای دسته بندی و رتبه بندی آنها

*من تعداد زیادی .... را دسته بندی کردم.

*من اشیا مختلف را گروه بندی می‌کنم.

4. جستجوی اطلاعات: جستجوی مدرک، حقایق یا هر دانشی که از منابع مرتبط حاصل شود و جمع آوری داده های تاریخی، نظری و میدانی از همان منابع.

*من می دانستم که باید از .... مطاله کنم.

*من به جستجو و یافتن داده اصرار داشتم.

5. استدلال منطقی:نتیجه گیری و جمع بندی بر اساس شواهد به دست آمده.

*من بر اساس اطلاعات بدست آمده از .... نتیجه گیری کردم.

*منطق من در این نتیجه گیری، .... بود.

6. پیش بینی کردن: پیش بینی اتفاقات و نتایج و عواقب متأثر از آن.

*من وقوع چنین نتیجه ای را برای .... پیش بینی می کردم.

*من برای ... آماده می شدم( در انتظار به وقوع پیوستن چنین اتفاقی بودم).

7. تبدیل دانش: تغییر یا تبدیل جایگاه، ریشه و یا کاربرد مفاهیم در موضوعات مختلف.

*من مبانی را بر اساس .... بهبود بخشیدم.

*من متعجب می شدم، اگر موقعیت .... برای این اتفاق مناسب در نظر گرفته می شد.

شخص دارای مهارت های تفکر انتقادی می‌تواند:

ارتباط بین نظرها را درک کند.

اهمیت و مرتبط بودن بودن ایده ها و بحث ها را مشخص کند.

مباحث را تشخیص دهد، آنها را ایجاد کرده و اطلاع رسانی کند.

خطاها و عدم ثبات منطقی را تشخیص دهد.

رویکرد خود در مواجهه با مشکلات را از روش سیستماتیک و با ثبات انتخاب نماید.

از فرضیات، عقاید و ارزش های خودش دفاع کند.