تعریف خلاقیت از دیدگاه های مختلف

 

 

الف.تعریف خلاقیت از دیدگاه روانشناسی:

خلاقیت یکی از جنبه های اصلی تفکر یا اندیشیدن است. تفکر عبارت است از فرایند بازآرایی یا تغییراطلاعات و نمادهای کسب شده موجود در حافظه درازمدت.

تفکر بر دونوع است: 1 – تفکر همگرا 2 – تفکر واگر

*تفکر همگرا عبارت است از فرایند بازآرایی یا دوباره سازی اطلاعاتو نمادهای کسب شده موجود در حافظه درازمدت

*تفکر واگرا عبارت است از فرایند ترکیب و نوآرایی اطلاعات و نمادهای کسب شده موجود در حافظه درازمدت، خلاقیت یعنی تفکر واگرا.

براساس این تعریف خلاقیت ارتباط مستقیمی با قوه تخیل یا توانایی تصویرسازی ذهنی دارد.

این توانایی عبارت است از فرایند تشکیل تصویرهایی از پدیده های ادراک شده در ذهن و خلاقیت عبارت است از :

فرایند یافتن راه های جدید برای انجام دادن بهتر کارها؛

خلاقیت یعنی توانایی ارائه راه حل جدید برای حل مسائل ;

خلاقیت یعنی ارائه فکرها و طرح های نوین برای تولیدات و خدمات جدید استمرار آن پس از غیبت آن پدیده‌ها.

ب – تعریف خلاقیت از دیدگاه سازمانی

خلاقیت یعنی ارائه فکر و طرح نوین برای بهبود و ارتقای کمیت یا کیفیت فعالیت های سازمان

«مثلا افزایش بهره وری، افزایش تولیدات یا خدمات، کاهش هزینه ها، تولیدات یاخدمات از روش بهتر،

تولیدات یا خدمات جدید و…».

روبرت جی استرنبرگ و لیندا ای اوهارا در بررسی های خود شش عامل را در خلاقیت افراد موثر دانسته اند:

دانش: داشتن دانش پایه ای در زمینه‌ای محدود و کسب تجربه و تخصص در سالیان متمادی؛

توانایی عقلانی: توانایی ارائه ایده خلاق از طریق تعریف مجدد و برقراری ارتباطات جدید در مسایل؛

سبک فکری: افراد خلاق عموما در مقابل روش ارائه شده از طرف سازمان و مدیریت ارشد ،سبک فکری ابداعی را بر می گزینند؛

انگیزش: افراد خلاق عموما برای به فعل درآوردن ایده های خود برانگیخته میشوند؛

شخصیت:افراد خلاق عموما دارای ویژگیهای شخصیتی مانند مصر بودن،

مقاوم بودن در مقابل فشارهای بیرونی و داخلی و نیز مقاوم بودن در مقابل وسوسه همرنگ جماعت شدن هستند؛

محیط: افراد خلاق عموما در داخل محیط‌های حمایتی بیشتر امکان ظهور می‌یابند

این محققان مشخص کردند که عمده‌ترین دلیل عدم کارایی برنامه های آموزش خلاقیت تاکید صرف این برنامه ها بر تفکر خلاق به عنوان یکی از شش منبع موثر در خلاقیت است.

جایی که سایر عوامل نیز تاثیر بسزایی در موفقیت و شکست برنامه های آموزش خلاقیت ایفا می کنند(استنبرگ و اوهارا 1997) جورج اف نلر در کتاب هنر وعلم خلاقیت برای خلاقیت مراحل چهارگانه:

آمادگی(preparation)، نهفتگی، اشراق و اثبات (Verification) را ذکر کرده است.

از این دید، افراد خلاق ابتدا با مسئله یا یک فرصت آشنا شده و

سپس از طریق جمع آوری اطلاعات با مسئله یا فرصت مورد نظر درگیر میشوند.در مرحله بعد افراد خلاق روی مسئله تمرکز می کنند.

در این مرحله فعالیت ملموسی مشاهده نمی شود و فرد سعی در نظم دادن تفکرات، اندیشه ها،تجارب و زمینه های قبلی خود جهت نیل به یک ایده دارد.درگیری ذهنی عمیق فرد(خودآگاه و ناخودآگاه)فراهم کردن فرصت (جهت تفکر بر مسئله) به خلق و ظهور ایده ای جدید و بدیع منجر می شود.

در نهایت فرد خلاق در صدد برمی آید صلاحیت و پتانسیل ایده خویش را به اثبات برساند.

 

 مبحث خلاقیت ادامه دارد...

منابع

نظریه های خلاقیت از دیدگاه روانشناسی برگ کویست(Bergquist, 2001و Published on June 11, 2016)

Hossein Rezazadeh, مدرس مدیریت Research & Management Consultation trainer. University teacher & Companies lecturer. rezazadeh-h.blogfa.com

 

جهت دریافت مشاوره با شماره های 0910921022 یا07132356613 تماس بگیرید

لطفا نظر و سوال  خود را در زیر درج کنید